Jędrek Połonina był bieszczadzkim bardem. Na jego nagrobku znajduje się krzyż z końskich podków [ZDJĘCIA, WIDEO]

To jeden z najbardziej charakterystycznych grobów. W Kulasznem, między Zagórzem a Komańczą, na cmentarzu przy cerkwi św. Michała Archanioła - wzniesionej w 2006 roku, w pobliżu wcześniejszej, która spłonęła w pożarze w 1974 roku - znajduje się miejsce pochówku człowieka gór, wagabundy bieszczadzkiego oraz znanego artysty rzeźbiarza – Andrzeja Wasielewskiego, znanego wszystkim jako Jędrek Połonina. Zmarły artysta całe życie bardzo kochał konie, dlatego jego grób ozdabia osobliwy krzyż z podków, wykonany przez Janka „Betona” Mazura. To on podczas pogrzebu przyjaciela, łamiącym się głosem zaintonował przy dźwiękach gitary: „On zawsze mówił prosto w oczy, że kląć nie trzeba na ten świat, że można leżeć nawet w błocie i patrzeć na niebo pełne gwiazd”. Na głazie nagrobnym wyryto napis „Słuchałem pieśni strumienia, wycinanej czekanikiem na kamieniach”.

Fot. Kamil Mielnikiewicz

Na niebieskiej połoninie

Jak żeśmy odprowadzali go na cmentarz, po niebie żałobny granat chmur od Wielkiego Działu jak śmiertelny całun ciągnął się za nami. A jak żeśmy nad jego trumną stali, jastrząb zatoczył koło nad cmentarzem, jakby wypatrywał Jędrkowej duszy, ulatującej w niebiosa. Daleko na krawędzi widnokręgu rozległ się grzmot burzy niby tętent spłoszonego przez biesy tabunu koni, przeganianych z połoniny na połoninę. Jeszcze tyle piwa mogłeś wypić, tyle drewna w anioły przemienić, kałuż rozchlapać, koni ujeździć, kapeluszy zgubić... Jędrek...

– czytamy.

Fot. Agnieszka Skucińska

Rzucił wszystko i uciekł

Trzy miesiące przed maturą również zbierał się do ucieczki. Myślę, że obawiał się czy zda maturę. Miał dobre oceny, profesorka mówiła, że zdałby bez problemu. On jednak obrał inną drogę. Wybrał wolność. Kiedy wyjeżdżał powiedział „jeszcze o mnie usłyszycie”

– mówiła.

W Bieszczadach pojawił się jako siedemnastolatek w 1966 roku i nie zdawał sobie jeszcze sprawy z tego, że właśnie znalazł swoje miejsce na Ziemi. Był zachwycony nie tylko krajobrazami, ale także zakapiorskim stylem życia. To właśnie tu stał się legendarnym włóczęgą – Jędrkiem Połoniną. Nigdzie nie zabawił na dłużej, często zmieniał miejsca zamieszkania. Mieszkał kolejno w Glinnem, Orelcu, Solinie, Terce, Krempnej, Wetlinie, Lesku, Zagórzu i na koniec w Kulasznem. Był między innymi pierwszym komisarzem Bieszczadzkiej Galerii Sztuki „Synagoga” w Lesku. Pracę zaproponował mu ówczesny dyrektor – Andrzej Potocki. Niestety już po trzech miesiącach pracę tę porzucił.

„Był w Bieszczadach i dla Bieszczadów człowiekiem wyjątkowym”

Miał przyjaciół wśród artystów z całego kraju, po którym zdarzało mu się podróżować, szczególnie w krótkich okresach przerw od włóczęgostwa, gdy pracował jako dekorator czy scenarzysta. Korzystał z gościnności zaprzyjaźnionych malarzy, aktorów, poetów. Podobno Magda Umer osobiście odesłała go kiedyś z powrotem w Bieszczady, gdy zbyt długo zasiedział się w jej warszawskim mieszkaniu. Jędrkowi zdarzało się też wyśpiewać ogniskowe gawędy wraz z Wojtkiem Bellonem, dobrym przyjacielem, legendarnym bieszczadzkim bardem. Przy chacie w Kulasznem, swoim ostatnim domu, przygotowywał zaś organy z suszonych własnoręcznie łodyg dzięgielu zamiast rur, aby wiatr mógł „grać na lutni Pana”.

Ludzie Bieszczadu, których już z nami nie ma. Wspomnienie [ZDJĘCIA]

Rzeźbił coraz bardziej piękne madonny, anioły, kapele, malował jesienną paletą barw bieszczadzkie strachy i cerkiewnych świętych. Rozchodziły się te cudeńka po szerokim świecie i budziły zachwyt. Był wszędzie tam, gdzie nieludzko zatracał się tamten zakapiorski Bieszczad. Żył jak rock’a'rollowcy – z dnia na dzień, imprezując na całego przy każdej nadarzającej się okazji. Kochał piosenki Wołodi Wysockiego, ale jaszcze bardziej kochał alkohol. I kobiety. I konie. I psy. Przeszedł przez życie gwałtownie i szybko jak wiosenna burza (…) W swoim ziemskim jestestwie wpisał się w Bieszczad mitem kowbojskiego włóczęgi. Zamiast winchestera miał przytroczone do siodła rzeźbiarskie dłuta. Cudował nim świętych Pańskich albo i samego Boga z mateczką Maryjką. Jedni widzieli w nim zwyczajnego pijaka, inni genialnego artystę, a on nie zważając na to upadał i podnosił się, gubił kapelusze i sięgał po aureole

– wspomina Andrzej Potocki w książce „Majster Bieda, czyli Zakapiorskie Bieszczady".