reklama

Krywe. Nieistniejąca wieś

Opublikowano: Aktualizacja: 
Autor:

Udostępnij na:
Facebook

Przeczytaj również:

Bieszczadzkie dzieje
reklama

Stara bojkowska nazwa Krywe (Krzywe) odnosi się do ukształtowania doliny, w której powstała wieś. 

krywe-wzgorza
Fot. Mariusz Mario Szczerba

Ruiny cerkwi - symbol Krywego 

W opustoszałej dolinie, na wzgórzu Diłok znajduje się symbol Krywego - ruiny zbudowanej w 1842 r. cerkwi pw. św Paraskewii. Otoczone potężnymi lipami i jesionami  robią na odwiedzających niezwykłe wrażenie.  

krywe-nieistniejaca-wies
Ruiny cerkwi w Krywem / Fot. Mariusz Mario Szczerba
Cerkiew została zniszczona i ograbiona po 1947 r. przez mieszkańców okolicznych wsi.  Najpierw zdarto blachę z dachu, a potem pozostałe po grabieży resztki podpalono. 

Po południowej stronie cerkwi stoją ruiny dwudzwonowej, murowanej dzwonnicy parawanowej z 1852 r. Natomiast po stronie północnej znajduje się cmentarz z kilkoma krzyżami i grobowcem jednych z właścicieli majątku Julii i Mikołaja Pisarczyków. 

Tutaj też znajduje się współczesny nagrobek Antoniny Majsterek, która wraz z mężem przez długie lata gospodarzyła na Krywem. Niestety, Antonina Majsterek zginęła tragicznie we wrześniu 2015 r., tylko cztery lata po ślubie ze Stanisławem Majsterkiem, który odbył się w ruinach wspomnianej cerkwi.

Nieco dalej ponad ujściem potoku Krywiec do Sanu, znajdują się pozostałości dworu, budynków folwarcznych i nieliczne drzewa świadczące o istniejącym tu kiedyś parku. Wczesną wiosną, dość dobrze widoczne są niezakrzaczone ślady dawnego życia. Podobnie, w dolinie potoku Krywiec można natrafić na fundamenty dawnych chat, ślady po studniach i zdziczałe drzewa owocowe. 

Dolina Sanu na tym odcinku objęta jest ochroną rezerwatową.

[Best_Wordpress_Gallery id="198" gal_title="Krywe"]

 Historia wsi Krywe

Pierwsze wzmianki o wsi Krywe pochodzą z 1526 r. Wówczas to były dobra Kmitów lokowane na prawie wołoskim. W XVIII i XIX w majątek był w posiadaniu Łążyńskich, którzy doprowadzili do rozkwitu wsi. To właśnie za czasów Feliksa Łążyńskiego, w 1842 wybudowano cerkiew. W 1875 r. majątek został wykupiony przez Julię i Mikołaja Pisarczuków, a w 1912 r. dobra ziemskie nabył Stanisław Kopczyński.

I wojna światowa przyniosła ogrom zniszczeń. Zimą, na przełomie lutego i marca 1915 r. wieś znalazła się na linii frontu. W rejonie Krywego toczyły się zacięte walki. Wówczas wieś doznała dotkliwych zniszczeń i poniosła ofiary w ludziach. W wyniku ostrzału zginęło pięć osób.

W okresie międzywojennym zdołano odbudować zniszczone gospodarstwa i w 1921 r. wieś liczyła 73 domy i 459 mieszkańców, a dziesięć lat później liczba domostw wzrosła do 82. Liczba mieszkańców do 597.  

Na początku lat 30. XX w. majątek wsi Krywe został rozparcelowany i zaczął stanowić głównie obszary leśne. Dlatego, w 1935 roku majątek nabyła firma ,,Pilak", która zbudowała w pobliżu dworu tartak parowy.

W latach międzywojennych, w tutejszych okolicach prowadzono badania etnograficzne, ich efektem jest książka "Na pograniczu łemkowsko-bojkowskim" (Lwów 1935 r.)

W sierpniu 1938 odbyła się w Krywem uroczystość 950-lecia chrztu Rusi, w której uczestniczyło ok. 2000 wiernych z powiatów leskiego i turczańskiego. Obok cerkwi postawiono pamiątkowy krzyż.

W 1939 r., podczas okupacji wieś podzielona została pomiędzy ZSRR, a Niemcy. Południowa jej część znalazła się pod okupacją wojsk niemieckich, a północna wojsk radzieckich. Po wojnie w 1945 r., w wyniku paktu jałtańskiego wieś ponownie została podzielona. Do Polski przynależała tylko część znajdująca się po południowej stronie Sanu. Północny brzeg Sanu odzyskaliśmy dopiero w 1951 na mocy umowy między Polską i ZSRR o wymianie terenów przygranicznych. 

Powojenne wysiedlenia

Pod koniec II wojny światowej w lasach w pobliżu wsi toczyły się walki z oddziałami UPA. W 1945 r. banda UPA spaliła dwór i tartak. W 1946 r. w ramach przymusowego wysiedlania, na teren ZSRR przeniesiono 16 ukraińskich rodzin. Reszta zdołała schronić się w okolicznych lasach.

krywe-ruiny-cerkwi
Fot. Mariusz Mario Szczerba
Wiosną, 1947 r. podczas akcji Wisła pozostałych mieszkańców wysiedlono na Ziemie Zachodnie. W kilka godzin zabrano wszystkich ludzi, a po ich wyjściu zabudowania podpalono. Akcję przeprowadził oddział Ludowego Wojska Polskiego. Po wysiedleniach wszystkie grunty przeszły w posiadanie Skarbu Państwa. 

krywe-san
San w Krywem / Fot. Mariusz Mario Szczerba
To może Cię zainteresować: HISTORIA WYSIEDLEŃ OPISANA PRZEZ JĘDRUSIA CIUPAGĘ

W latach 60. do 80. XX wieku w Krywem był wypas bydła. W latach 70. przeprowadzono rekultywację terenu, który objął Igloopol w celu prowadzenia wypasu.

krywe-pola
Krywe / Fot. Mariusz Mario Szczerba
8 lipca 2017 roku odbyła się w Krywem uroczystość ustawienia i poświęcenia Krzyża Pamięci mieszkańców wsi

Dzisiaj wieś Krywe to tylko jedno zabudowanie agroturystyczne i odbudowywana (po pożarze w 2018 r.) Baza Naukowa AM z Lublina. 

[Best_Wordpress_Gallery id="200" gal_title="Krywe 2"]

reklama
reklama
Udostępnij na:
Facebook
wróć na stronę główną

ZALOGUJ SIĘ - Twoje komentarze będą wyróżnione oraz uzyskasz dostęp do materiałów PREMIUM.

e-mail
hasło

Nie masz konta? ZAREJESTRUJ SIĘ Zapomniałeś hasła? ODZYSKAJ JE

Komentarze (0)

Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.

Wczytywanie komentarzy
reklama
reklama