![Przełęcz nad Żłobkiem. To doskonałe miejsce na odpoczynek podczas podróży w głąb Bieszczadów [ZDJĘCIA, WIDEO] - Zdjęcie główne](https://static.korso.pl/galleries/0a5615b5-6740-48f8-b04f-56a873b89885)
Przełęcz nad Żłobkiem to miejsce znane osobom przemierzającym Wielką Obwodnicę Bieszczadzką, między Ustrzykami Dolnymi a Czarną Górną. To właśnie tam, na wysokości 635 m n.p.m., Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne przygotowało specjalne miejsce, w którym można się zatrzymać i odpocząć. Postawiono tam dużą wiatę z ławami i stołami, wyznaczono miejsce na rozpalenie ogniska, a także ustawiono toaletę. Ponadto znajdują się tam również kosze na śmieci i parking. Z przełęczy przy dobrej widoczności można zobaczyć bieszczadzkie szczyty.
W 2018 roku na Przełęczy nad Żłobkiem odsłonięto dwa pomniki. Pierwszy z nich to obelisk postawiony w 100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę, natomiast drugi to krzyż upamiętniający 250-lecie zawiązania konfederacji barskiej.
Przełęcz nad Żłobkiem w obliczu Wielkiej Wojny
Bieszczady w latach 1914-1915, w okresie Wielkiej Wojny były areną krwawych walk pomiędzy carską armią rosyjską i cesarsko-królewską armia austro-węgierską. Prowadził tędy na południe wojenny szlak w stronę głównego pasma Karpat, jak i do przełęczy, przez które prowadziły drogi na północne terytorium Królestwa Węgier, a obecnie Republiki Słowacji. Jesienią 1914 roku wraz z odwrotem pobitych w Galicji oddziałów polowych 2 i 3 Armii austro-węgierskich, spychanych na południe przez przeważające siły rosyjskich polowych 3 i 8 Armii, działania wojenne wkroczyły do tej części regionu. Oddziały armii carskiej, przebijając się w stronę granicy pomiędzy Galicją, a terenami węgierskimi przez rejon Ustrzyk Dolnych, zaatakowały w głąb Bieszczadów.Wiosną 1915 roku okolice Żłobka ponownie stały się areną zaciętych starć obu walczących armii. Leżąca na wysokości 635 m n.p.m. Przełęcz nad Żłobkiem (Przysłup nad Żłobkiem), na trasie pomiędzy Rabem a Czarną, należy do tych, których opanowanie miało wielkie znaczenie dla przebiegu Wielkiej Wojny w górach. Późną jesienią 1914 roku w rejonie przełęczy pojawiły się konne patrole rosyjskiej 12 Dywizji Kawalerii, zaś jednostkom rosyjskiej polowej 8 Armii udało się zająć Rabe siłami Kaukaskiej Tuzemskiej Dywizji Kozackiej (zwanej też „Dziką Dywizją”), należącej do II Korpusu Kawalerii polowej rosyjskiej 11 Armii. Pomimo silnych mrozów dywizja 2 stycznia 1915 roku dotarła do Lutowisk, gdzie nazajutrz rozgromiła 218 Batalion Landszturmu, biorąc do niewoli około 500 jeńców. 19 stycznia 1915 roku rosyjski II Korpus Kawalerii, znalazłszy się w głębi Bieszczadów na linii Nasiczne - Ustrzyki Górne – Rabe toczył ciężkie walki z oddziałami austro-węgierskimi, zaś 22 stycznia na odcinku polowej rosyjskiej 11 Armii, uderzenie V Korpusu w kierunku na Brzegi Górne i Ustrzyki Górne, odrzuciło awangardę Kaukaskiej Tuzemskiej Dywizji Kozackiej. W starciu pod Lutowiskami poniosła ona bolesną porażkę tracąc 47 zabitych, 175 rannych, zaginionych i wziętych do niewoli. Ponadto z powodu silnego ataku mrozu utraciła także 178 żołnierzy, którzy zamarzli. Wydarzenie to odbiło się głośnym echem w całych Bieszczadach jako wieść gminna było przekazywane z ust do ust.
W ramach wzmocnienia sił walczącej w Bieszczadach rosyjskiej polowej 8 Armii, 25 stycznia 1915 roku podporządkowano dowódcy II Korpusu Kawalerii Brygadę Piechoty z 60 Dywizji Piechoty wraz z dywizyjną artylerią i 12 oremburski pułk piechoty, przerzucone z Ustrzyk Dolnych do Rabego i Czarnej. Wiązało się to z ciężkimi walkami w tej części Bieszczadów w styczniu 1915 roku, który przyniósł kontrofensywę austro-węgierskiego naczelnego dowództwa, zwaną pierwszą bitwą zimową. Jej celem było przedarcie się przez rejon Baligród – Lesko – Ustrzyki Dolne oddziałów polowej c.k. 3 i 2 Armii do oblężonej przez Rosjan Twierdzy Przemyśl. 1 lutego 1915 roku oddziały rosyjskie wykonały uderzenie na linii Polana – Skorodne – Lutowiska, jak i w rejonie od Hoszowa w kierunku na Boberkę. Z chwilą wyparcia austro-węgierskiej armii w stronę głównego grzbietu karpackiego, przez cały okres „krwawej zimy” 1915 roku rejon Czarnej, Przełęczy nad Żłobkiem i Rabego znalazły się na zapleczu oddziałów polowej 8 Armii.
Wiosną 1915 roku, po przełamaniu frontu pod Gorlicami, wojska rosyjskie znalazły się w odwrocie. Droga ewakuacji zagrożonej okrążeniem polowej 8 Armii z doliny górnego Sanu wiodła drogą z Lutowisk przez Przełęcz nad Żłobkiem w kierunku Ustrzyk Dolnych.
Z okresu zimowych walk, w rejonie Rabego, Przełęczy nad Żłobkiem i Czarnej pozostało sporo żołnierskich mogił oraz zapomnianych i trudnych do znalezienia w terenie żołnierskich cmentarzy. O wojenne pobojowisko dbają samorządowcy, leśnicy, przewodnicy karpaccy, członkowie Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego „Galicja”.
źródło: dr hab. Andrzej Olejko, prof. PWSTE / Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.