Podczas ostatniej sesji Rady Gminy Lutowiska odbywającej się 29 stycznia 2025 roku, podjęto temat nadania urzędowej nazwy bezimiennej dotąd przełęczy położonej w paśmie Bieszczadów imieniem profesora Stanisława Leszczyckiego. Wniosek w tej sprawie złożyło Polskie Towarzystwo Tatrzańskie z siedzibą w Krakowie, które od lat angażuje się w działania mające na celu upamiętnienie wybitnych postaci związanych z polskimi górami.
Profesor Stanisław Leszczycki to postać wyjątkowa w historii polskiej nauki. Jako geograf, badacz i ekspert ds. granic odegrał kluczową rolę w powojennych ustaleniach dotyczących terytorium Polski. Jego determinacja i zaangażowanie podczas konferencji w Poczdamie w 1945 roku przyczyniły się do wywalczenia korzystnego przebiegu granicy południowo-wschodniej, obejmującego obszar Bieszczadów. To między innymi dzięki jego staraniom tereny te, w tym Gniazdo Tarnicy, Halicz, Ustrzyki Górne i Stuposiany, znalazły się w granicach Polski. W uzasadnieniu wniosku PTT podkreśliło, że upamiętnienie profesora Leszczyckiego w Bieszczadach jest w pełni zasadne, biorąc pod uwagę jego wkład w kształtowanie granic i jego wyjątkową pasję do tych gór.
Proces formalny i opinie samorządu
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wójt Gminy Lutowiska wystąpił do Zarządu Województwa Podkarpackiego o opinię w tej sprawie. 14 stycznia 2025 roku Zarząd wydał uchwałę pozytywnie opiniującą propozycję nadania przełęczy imienia profesora Leszczyckiego. Podobne stanowisko zajął starosta bieszczadzki, który już 16 grudnia 2024 roku oficjalnie poparł inicjatywę. Jednym z istotnych aspektów, które rozpatrywała Rada Gminy, było przeprowadzenie konsultacji społecznych. Jednakże ze względu na fakt, że przełęcz położona jest na terenie niezamieszkałym, takich konsultacji nie przeprowadzono. Ponadto władze samorządowe podkreśliły, że nadanie nazwy nie wiąże się z żadnymi kosztami finansowymi.Wszystkich piętnastu radnych Rady Gminy Lutowiska jednomyślnie poparło wniosek. Wśród nich znaleźli się: Monika Mizgała-Janc, Roman Mastyła, Mirosław Piela, Jerzy Gawle, Rafał Osiecki, Beata Tuleja, Zbigniew Szarek, Małgorzata Tużnik, Arkadiusz Dygoń, Tomasz Baran, Maciej Berezka, Mieczysław Hyży, Marek Puszkarski, Halina Fejdasz-Mucha oraz Edwin Świergocki.
Powtórna procedura uchwały i formalne poprawki
Choć wniosek o nadanie nazwy przełęczy został już wcześniej procedowany, musiał zostać ponownie rozpatrzony z powodów formalnych. Nadzór prawny Wojewody Podkarpackiego dopatrzył się bowiem uchybienia – wcześniejsza opinia Marszałka Województwa nie została wydana w formie uchwały Zarządu Województwa. W związku z tym konieczne było ponowne przeprowadzenie procesu opiniowania. Po uzyskaniu stosownych dokumentów sprawa wróciła do procedowania i została jednogłośnie zaakceptowana przez radnych.
Kim był profesor Stanisław Leszczycki?
Stanisław Leszczycki urodził się w 1907 roku w Mielcu. Już od młodości wykazywał zainteresowanie geografią i etnografią, a swoje pasje rozwijał na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1932 roku uzyskał doktorat, a następnie habilitację. Podczas II wojny światowej był więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych Sachsenhausen i Dachau. Po wojnie z ogromnym zaangażowaniem odbudowywał polską naukę – przyczynił się do wznowienia działalności Uniwersytetu Jagiellońskiego, pełnił funkcję dyrektora Instytutu Geograficznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz był redaktorem naczelnym „Przeglądu Geograficznego”. Jego działalność naukowa obejmowała szeroki zakres badań – od demogeografii, przez geografię turystyki, po planowanie regionalne. Jednak to jego praca jako eksperta ds. granic na konferencji w Poczdamie zaważyła na historii Polski. To właśnie tam, dzięki jego wiedzy i argumentacji, udało się utrzymać południowo-wschodnią granicę Polski wzdłuż biegu Sanu, co umożliwiło przyłączenie Bieszczadów do terytorium kraju.
Planowane uroczystości i dalsze kroki
Polskie Towarzystwo Tatrzańskie chciałoby, aby oficjalna uroczystość nadania nazwy przełęczy odbyła się 20 czerwca 2026 roku – w 30. rocznicę śmierci profesora. Wówczas na miejscu miałaby stanąć pamiątkowa tablica. Dodatkowo, 8 maja 2026 roku – w 119. rocznicę urodzin Leszczyckiego miałaby odbyć się konferencja naukowa poświęcona jego dorobkowi.Decyzja w tej sprawie ostatecznie należy do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, który rozpatrzy wniosek Rady Gminy Lutowiska za pośrednictwem Wojewody Podkarpackiego. Wszystkie dotychczasowe opinie instytucji są pozytywne, co daje dużą szansę na finalne zatwierdzenie nazwy.
Jeśli tak się stanie, profesor Stanisław Leszczycki – człowiek, który związał swoje życie z geografią i walką o kształt polskich granic – na zawsze pozostanie obecny w krajobrazie Bieszczadów, które tak bardzo cenił.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.