Bieszczadzkie Tysięczniki. 40 szczytów do zdobycia

W Bieszczadach, krainie urokliwych górskich krajobrazów, wznoszą się szczyty, które przełamują barierę 1000 metrów nad poziomem morza. Jest ich aż 40. Każdy szczyt z tej listy to nie tylko naturalne piękno, ale także duża część bogatej mozaiki krajobrazów, jakie oferują Bieszczady. Poniżej przedstawiamy listę "Bieszczadzkich Tysięczników" z ich krótkim opisem. 

Udokumentowane zdobycie wszystkich 40 szczytów może zostać uhonorowane platynową odznaką w ramach „Bieszczadzkie Tysięczniki”.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Jak zdobyć odznakę „Bieszczadzkie Tysięczniki”

Wysoki Dział i Pasmo Łopiennika

Wysoki Dział jest uważany za obszar, który przed wysiedleniami stanowił granicę dwóch grup etnicznych górali ruskich: Łemków i Bojków.

Z kolei Pasmo Łopiennika i Durnej znajduje się w centralnej części Bieszczadów Zachodnich, ograniczone od zachodu przez Wysoki Dział, a od wschodu przez pasmo połonin. Składa się głównie z grzbietów Łopiennika i Durnej, przechodzących na północy w pogórze. Pasmo to wyróżnia się także masywami Falowej i Czereniny, z najwyższym szczytem Łopiennikiem (1069 m n.p.m.), tworząc unikatowy krajobraz centralnych Bieszczadów.

Tysięczniki w paśmie Wysokiego Działu i Łopiennika

Nie przegap! Kliknij tutaj, aby przenieść się na stronę główną portalu wbieszczady i odkryć więcej ciekawych treści i bieszczadzkich aktualności

Łopiennik, wznoszący się na wysokość 1069 m n.p.m., stanowi najwyższy punkt w Paśmie Łopiennika i Durnej, które jest częścią Bieszczadów Zachodnich. Ten szczyt górski, położony w południowej części pasma, znajduje się w bliskim sąsiedztwie miejscowości takich jak Cisna, Łopienka, Buk, Jabłonki i Dołżyca. Szczyt Łopiennika jest dostępny poprzez niebieski i czarny szlak turystyczny, a w odległości około 2,5 km od niego umiejscowiona jest studencka baza namiotowa PTTK Łopienka. Nieco dalej znajduje się również schronisko PTTK Jaworzec.

Wołosań - najwyższy szczyt w paśmie Wysokiego Działu w Bieszczadach Zachodnich, zwany kiedyś również „Patryja”. Znajduje się w obrębie Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego. Na szczycie kiedyś stała wieża widokowa, z której rozpościerał się widok na pasmo Łopiennika, Hyrlatą i Matragonę. Jego wysokość to 1071 m n.p.m.

Pasmo Graniczne

Pasmo Graniczne - szczyty powyżej 1000 m n.p.m.

Stryb - lesisty wierzchołek osiągający wysokość 1011 m n.p.m. w Bieszczadach Zachodnich, położony na granicy ze Słowacją.

Jawornik (inaczej Sękowa 1021 m n.p.m.) - Szczyt w odgałęzieniu pasma granicznego Bieszczadów Zachodnich, odchodzącym na północ od Riabiej Skały. Wyróżnia się nad wsią Wetlina, unosząc się 400 m ponad nią. Jest całkowicie okryty bukowym lasem. Osiąga go wąska przełęcz (933 m n.p.m.), oddzielająca go od szczytu Paportnej.

Kurników Beskid - wierzchołek wznoszący się na wysokość 1037 m. n.p.m. z charakterystyczną polaną na panoramę Słowacji.

Berdo - to kolejna kulminacja znajdująca się w granicznym pasmie, mierząca 1041 m n.p.m. Ciekawostka - słowo "Berdo" w kontekście górskim ma pochodzenie wołoskie lub słowiańskie i oznacza górę o stromych, skalistych stokach. W Bieszczadach termin ten odnosi się do kilku szczytów, między innymi właśnie do Berda, a także do Bukowego Berda czy Hnatowego Berda. 

Czerteż (1072 m n.p.m.) - szczyt górski w granicznym, działowym paśmie Bieszczadów Zachodnich. Przez jego wierzchołek przechodzi państwowa granica polsko-słowacka.

Zwornik - jest szczytem osiągającym dokładnie taką samą wysokość co Czerteż, czyli 1072 m n.p.m.

Rosocha - to kolejny wierzchołek w masywie Hyrlatej. Jego wysokość to 1085 m n.p.m.

Szczawnik - zadrzewiony szczyt o wysokości 1098 m n.p.m., położony w obrębie pasma Bieszczadów Zachodnich, będącego częścią górskiego łańcucha Karpat. Główny Szlak Beskidzki, oznaczony czerwonymi znakami, biegnie przez wierzchołek Szczawnika. Wzdłuż tego szlaku znajduje się schronisko PTTK - „Bacówka pod Honem”, usytuowane na wysokości 663 m n.p.m., oddalone od szczytu Szczawnika o około 9 km.

Okrąglik (1101 m n.p.m.) - szczyt w paśmie granicznym Bieszczadów Zachodnich. Położony w Polsce, w bezpośrednim sąsiedztwie granicy ze Słowacją. Pełni rolę zwornika dla grzbietu Jasła, który kieruje się na północny zachód w stronę Cisnej. Kilka setek metrów na południowy wschód od szczytu znajduje się drugi zwornik, skąd rozpoczyna się grzbiet wznoszący się ku Fereczaciej.

Fereczata - górska kulminacja osiągająca 1101 m n.p.m., znajdująca się w pasmie granicznym Bieszczadów Zachodnich, będącym częścią górskiego łuku Karpat. Zlokalizowana poza granicami Bieszczadzkiego Parku Narodowego, w pobliżu wsi Smerek oraz Wetliny. W okolicy masywu prowadzi Główny Szlak Beskidzki.

Małe Jasło (1103 m n.p.m.) - szczyt w Bieszczadach Zachodnich, położony w środkowej części bocznego grzbietu pasma granicznego ciągnącego się od Okrąglika przez Jasło aż do Cisnej; na północ od Szczawnika. Stoki pokryte są lasem z wyjątkiem partii szczytowych, gdzie brak lasu, podobnie jak na Jaśle. Znajduje się na obszarze Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego i posiada interesującą florę, m.in. stwierdzono tu występowanie rzadkiego w Polsce ciemiernika czerwonawego, który rośnie tylko na sześciu stanowiskach w Bieszczadach.

Hyrlata (1103 m. n.p.m) - szczyt o dwóch wierzchołkach w Bieszczadach Zachodnich. Jest najwyższym punktem zwartej masywu pomiędzy dolinami Solinki i Roztoczki, będącej bocznym odgałęzieniem pasma granicznego. Znajduje się w części centralnej. Niektóre stoki są strome i pokryte niemal całkowicie bukowym lasem, ale sam szczyt jest trawiasty. Z jego wierzchołka rozciąga się rozległa panorama obejmująca prawie całą zachodnią część polskich Bieszczadów, a przy sprzyjającej pogodzie można dostrzec Tatry.

Czoło (1159 m n.p.m.) - szczyt górski w Bieszczadach Zachodnich, na granicy polsko-słowackiej. Położony w paśmie granicznym na głównym grzbiecie wododziałowym Karpat. Z zachodu graniczy poprzez przełęcz (1083 m n.p.m.) z Riabą Skałą, a od wschodu oddziela go przełęcz pod Borsukiem od Borsuka. Na stokach szczytu odkryto stanowisko rzadkiej w Polsce rośliny, tocji karpackiej. Szczyt i stoki są pokryte lasem, brak tutaj punktów widokowych.

Płasza (1163 m. n.p.m) - szczyt w Bieszczadach Zachodnich, na granicy ze Słowacją. Na północnej (polskiej) stronie tworzy krótki grzbiet, oddzielający potoki Płaszyniw i Chomów, będące dopływami Smereka. Szczyt jest bezleśny, ale stoki porasta las. Przez szczyt prowadzi szlak turystyczny. Rozpościera się z niego rozległa panorama obejmująca cały horyzont. Nazwa szczytu została zniekształcona; poprawna to Plasza i pochodzi od rumuńskiego słowa ples oznaczającego teren bezleśny. Na północnych stokach zachowały się ślady okopów z I i II wojny światowej.

Hrubki - kolejny wierzchołek górski w pasmie granicznym Bieszczadów, leżący na granicy między Polską a Słowacją, osiągający 1186 m n.p.m.

Dziurkowiec - szczyt o wysokości 1189 m n.p.m. w Bieszczadach Zachodnich. Znajduje się on w głównym grzbiecie pasma granicznego, pomiędzy Płaszą a Riabą Skałą, na granicy polsko-słowackiej. Po stronie polskiej jest objęty obszarem Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego, natomiast po stronie Słowacji wchodzi w skład rezerwatu Jarabá Skaľa, będącego częścią Parku Narodowego Połoniny.

Paportna (1198 m n.p.m.) - szczyt w Bieszczadach Zachodnich, usytuowany w bocznym grzbiecie pasma granicznego. Ten grzbiet łączy się z głównym grzebieniem na Riabiej Skale, która znajduje się około 1200 m na południe. Na północny wschód od głównego wierzchołka znajduje się drugi, osiągający wysokość 1175 m n.p.m. Strome zachodnie i wschodnie stoki schodzą odpowiednio do dolin potoków Chomów i Wielki Lutowy, a na północy znajdują się źródła potoku Rybnik.

Rabia Skała (1199 m n.p.m.) - szczyt w paśmie granicznym Bieszczadów Zachodnich, leżący na granicy polsko-słowackiej. Na wschód od głównego wierzchołka znajduje się niższy wierzchołek (1169 m n.p.m.), oznaczony znakiem granicznym 1/15. Z jego południowych stoków opada urwisko, z którego rozpościera się widok na słowacką część Bieszczadów. Z najwyższego punktu wychodzi boczny grzbiet w kierunku północnym w stronę Paportnej i Jawornika. Na obszarze tego szczytu znaleziono rzadkie w Polsce gatunki roślin, takie jak tawuła średnia, przewiercenie długolistne i tocja karpacka.

Wielka Rawka (1304 m n.p.m.) to najwyższy szczyt pasma granicznego i jedyny poza gniazdem Tarnicy i Halicza, który przekracza 1300 m. Górna partia Wielkiej Rawki pokryta jest rozległymi połoninami skąd roztacza się piękna panorama we wszystkich kierunkach. Na zachodnim wierzchołku Wielkiej Rawki znajduje się charakterystyczny betonowy słup geodezyjny. 

Mała Rawka (1272 m n.p.m) jest kulminacją grzbietu Dział. Podejście na małą Rawkę jest jednym z trudniejszych w Bieszczadach. Jej grzbiet jest poryty połonina, z której rozciąga się panorama na Gniazdo Tarnicy i obie Połoniny Wetlińską i Caryńską. Na Małej Rawce znajduje się węzeł szlaków. 

Krzemieniec (1221 m n.p.m.) zwany również Kremenarosem, to szczyt znajdujący się u zbiegu trzech granic: Polski, Słowacji i Ukrainy. Na trójstyku granic stoi granitowy słup z godłami tych trzech państw. 

Na szczycie Kremenarosa/Krzemieńca/fot. Grzegorz Lizakowski

Kamienna, znana na Słowacji jako Kamenná lúka, to szczyt górski osiągający wysokość 1201 m n.p.m. Znajduje się on w głównym grzbiecie pasma granicznego Bieszczadów Zachodnich, dokładnie na granicy polsko-słowackiej, położony pomiędzy szczytami Krzemieniec i Hrubki. Południowe stoki Kamiennej, opadające ku dolinie potoku Stužicka rieka, są pod ochroną jako rezerwat przyrody Stužíca. Natomiast stoki północne Kamienniej schodzą do doliny Górnej Solinki. Na wysokości około 1150 metrów nad poziomem morza, w pobliżu granicy, można spotkać rzadko występującą w Polsce roślinę – czeremchę skalną.

Pasmo Połonin

Pasmo Połonin w Bieszczadach jest popularnym celem turystycznym, oferującym liczne szlaki turystyczne o różnym stopniu trudności, co przyciąga zarówno doświadczonych wędrowców, jak i amatorów pieszych wycieczek górskich. To malowniczy obszar o bogatej przyrodzie i wielu możliwościach do aktywnego spędzania czasu na łonie natury.

Pasmo Połonin - szczyty powyżej 1000 m n.p.m.

Magura Stuposiańska, osiągająca 1016 m n.p.m., jest szczytem w Bieszczadach Zachodnich, będącym najwyższym punktem masywu między Przysłupem Caryńskim a Kosowcem. Ten masyw stanowi wydłużony grzbiet biegnący z północnego zachodu na południowy wschód i jest ograniczony dolinami Sanu, Dwernika, Caryńskiego, Bystrego i Wołosatego. Jego główny wierzchołek znajduje się w części centralnej; poza nim istnieje kilka innych szczytów, z których jeden, będący skrzyżowaniem szlaków turystycznych, ma wysokość 983 m i jest najbliższy Przysłupowi Caryńskiemu.

Szołtynia (1201 m n.p.m.) to szczyt w grzbiecie Bukowego Berda, położony między szczytem o wysokości 1073 m, a niższym szczytem Połoniny Dźwiniackiej (1238 m).

Smerek (1222 m n.p.m.) to szczyt w Bieszczadach Zachodnich, w pobliżu wsi Smerek i Wetlina. Jest najczęściej opisywany na mapach i w przewodnikach pod nazwą Smerek, choć na niektórych mapach figuruje pod nazwą Wysoka.

Połonina Wetlińska (1128 m n.p.m.) stanowi jeden z najbardziej malowniczych fragmentów Bieszczadzkiego Parku Narodowego. To miejsce przyciąga turystów ze względu na swoją urodę i widowiskowość. Szlak jest stosunkowo łatwy i krótki. W tym regionie znajduje się Hasiakowa Skała, najdalej na wschód wysunięta kulminacja Połoniny Wetlińskiej w Bieszczadach, położona na północ od Przełęczy Wyżnej i na zachód od doliny potoku Prowcza. Ku północy odchodzi z tego szczytu boczny grzbiet Jawornika i Dwernika Kamienia, biegnący aż do doliny Sanu. Stoki od wysokości około 1100 m n.p.m. pokryte są połoniną. Kilka metrów na południe od najwyższego punktu znajduje się schron "Chatka Puchatka II".

Osadzki Wierch (1253 m n.p.m.) – jest drugim co do wysokości szczytem w paśmie Połoniny Wetlińskiej w Bieszczadach Zachodnich, dostępnym poprzez szlak turystyczny. Jego wierzchołek prezentuje krótką, kamienistą grań o stromych zboczach pokrytych grehotami. Na szczycie Osadzkiego Wierchu grzbiet Połoniny Wetlińskiej zmienia kierunek z NE-SW na NW-SE. Na zachód od niego rozciąga się boczny grzbiet zakończony Hnatowym Berdem. Dzięki obecności połoniny, punkt ten oferuje imponujące widoki na okoliczne pasma Bieszczadów i Gór Sanocko-Turczańskich.

Rozsypaniec (1280 m. n.p.m) – znajdujący się w Bieszczadach Zachodnich, położony na południowo-wschodniej części Bieszczadzkiego Parku Narodowego. To szczyt w pasmie połonin, w części grzbietu biegnącej od Krzemienia (1335 m) do Przełęczy Bukowskiej. Tutaj spotyka się on z głównym grzbietem wododziałowym Karpat. Grzbiet Rozsypańca ma kierunek południkowy. Na południu graniczy z Przełęczą Bukowską, stanowiącą granicę z Ukrainą, a na północy oddziela go nienazwana przełęcz (1238 m) od Halicza. Zachodnie zbocze opada do doliny Wołosatki, a wschodnie do potoku Halicz, oba wpadające do dorzecza Wisły i zlewiska Morza Bałtyckiego. Natomiast południowe zbocze, leżące po stronie Ukrainy, odwadniane jest przez potok Moszka, który płynie w kierunku Morza Czarnego. Obszary Rozsypańca od wysokości 1100–1200 m n.p.m. są pokryte połoniną. 

Połonina Caryńska (Berehowska) (1297 m n.p.m) – należy do pasm połonin w Bieszczadach, górskiego masywu rozciągającego się między dolinami Prowczy i Wołosatego, gdzie położone są miejscowości Brzegi Górne i Ustrzyki Górne. Na północy graniczy z Przysłupem Caryńskim oddzielającym ją od Magury Stuposiańskiej, zaś na południu graniczy z Działem w paśmie granicznym poprzez Wyżniańską Przełęcz. Panorama z Połoniny Caryńskiej obejmuje widok na grupę Wielkiej Rawki, Połoniny Wetlińskiej oraz najwyższe szczyty polskich Bieszczadów takie jak Tarnica i Halicz. Przy dobrej przejrzystości powietrza z połoniny można dostrzec odległe o ponad 100 km Gorgany na Ukrainie, a przy bardzo dobrych warunkach atmosferycznych zobaczyć Tatry oddalone o blisko 180 km.

Bukowe Berdo (1312 m. n.p.m) – to długi masyw górski w polskich Bieszczadach, składający się z trzech kulminacji: 1201 m (Szołtynia), 1238 m (Połonina Dźwiniacka) i 1311 m (Bukowe Berdo, czasami nazywane Połoniną Dźwiniacką). Charakteryzuje się obfitością piaskowcowych skałek na swoim obszarze. Wierzchołek masywu zajmuje połonina. Zachodnie zbocze bezpośrednio opada do doliny Terebowca, a północne i północno-wschodnie stoki przechodzą w rozbudowane grzbiety, między innymi Obnogi (1081 m), Grandysowej Czuby (1026 m) i Mucznego (861 m). Bukowe Berdo łączy się z masywem Krzemienia poprzez płytką przełęcz. Z góry, szczególnie z najwyższego wierzchołka, rozciąga się rozległy widok na północ i wschód, głównie na tereny ukraińskie. Przez masyw prowadzą szlaki turystyczne, np. niebieski szlak z Otrytu do Wołosatego.

Szeroki Wierch (1315 m. n.p.m) – to masyw górski w paśmie połonin w Bieszczadach Zachodnich, stanowiący zachodnią część grupy Tarnicy. Jest wydłużonym grzbietem pokrytym połoniną, który posiada cztery kulminacje: ok. 1238 m, 1268,3 m, 1293,6 m i 1315,4 m. Najwyższy punkt ma osobną nazwę - Tarniczka. Szeroki Wierch ograniczają doliny Terebowca od północy oraz Wołosatki od południa i zachodu. Od masywu Krzemienia oddziela go Przełęcz Goprowska. Z grzbietu Szerokiego Wierchu roztaczają się widoki na okoliczne szczyty, w tym Połoninę Caryńską, masyw Rawek, Bukowe Berdo, Krzemień i Tarnicę. Wzdłuż pasma biegnie czerwony szlak turystyczny.

Kopa Bukowska – to szczyt górski o wysokości 1320 m n.p.m., znajdujący się w paśmie granicznym Bieszczadów Zachodnich, w obrębie Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Jest to jeden z najwyższych szczytów w regionie, usytuowany w pasmie połonin między szczytem Krzemień (1335 m n.p.m.) a Haliczem (1333 m n.p.m.).

Halicz (1333 m. n.p.m) – trzeci pod względem wysokości szczyt w polskiej części Bieszczadów Zachodnich. Położony jest pomiędzy Kopą Bukowską a Rozsypańcem we wschodniej części grupy Tarnicy. Wyodrębnia się trójkątną sylwetką nad kotłem źródłowym Wołosatki i doliną górnego Sanu. Jest zbudowany z twardych piaskowców i łupków krośnieńskich, co w partiach szczytowych tworzy liczne wychodnie skalne i grzędy. Na wschodnim stoku, na wysokości 1200 m, znajduje się potok Halicz, który jest lewym dopływem Sanu.

Widok na Tarnicę/fot. Grzegorz Lizakowski

Tarnica (1346 m. n.p.m) – najwyższy szczyt w polskich Bieszczadach i województwie podkarpackim, wznoszący się na krańcu pasma połonin, w grupie tzw. gniazda Tarnicy i Halicza. Należy do Korony Gór Polski. Tarnica oferuje najbardziej atrakcyjny punkt widokowy w polskich Bieszczadach, z którego w dobrych warunkach atmosferycznych można dostrzec Tatry, Gorgany, Ostrą Horę, Połoninę Równą, Połoninę Krasną, Świdowiec oraz przy bardzo dobrej widoczności nawet odległe pasma górskie na terenie Ukrainy.