Od 25 czerwca 2025 roku rezerwat przyrody „Góra Sobień” został tymczasowo wyłączony z ruchu turystycznego. Decyzja została ogłoszona przez Nadleśnictwo Lesko i wiąże się z rozpoczęciem kompleksowych prac konserwatorskich oraz archeologicznych przy ruinach dawnego zamku Kmitów, który wznosi się nad zakolem Sanu. Głównym powodem zamknięcia są względy bezpieczeństwa oraz konieczność ratowania obiektu przed dalszą degradacją. Jak informują przedstawiciele nadleśnictwa, rosnąca liczba odwiedzających, erozja gruntu oraz wpływ warunków atmosferycznych doprowadziły do sytuacji, w której dalsze zwlekanie z pracami mogłoby skutkować trwałymi uszkodzeniami zabytkowej struktury.
Zakres zaplanowanych prac
Inwestycja będzie realizowana we współpracy z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Rzeszowie, Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w Krośnie oraz Starostwem Powiatowym w Lesku. Dodatkowo w projekt zaangażowani są eksperci oraz organizacje społeczne. Finansowanie zapewnia Fundusz Leśny Lasów Państwowych, w ramach programu „Wielki Szlak Leśny”. Zakres zaplanowanych prac obejmuje kompleksowe działania, które mają na celu zarówno ochronę zabytku, jak i poprawę komfortu oraz bezpieczeństwa przyszłych odwiedzających. W pierwszej kolejności prowadzone będą badania archeologiczne połączone z odgruzowywaniem terenu. Ich celem jest odsłonięcie nieudokumentowanych dotąd fragmentów murów, których obecność może dostarczyć nowych informacji o strukturze i historii zamku. Zebrany materiał zostanie poddany szczegółowej analizie i przygotowany do dalszych etapów prac konserwatorskich.Równolegle prowadzone będą działania zabezpieczające istniejące struktury. Konserwacja murów oraz pozostałości zabudowań zostanie przeprowadzona z zachowaniem ich obecnego charakteru – bez rekonstrukcji, a jedynie z dbałością o utrwalenie stanu technicznego i wizualnego tak zwanej „romantycznej ruiny”. Istotnym elementem projektu będzie również usunięcie drzew, które ze względu na stan zdrowotny lub położenie stanowią potencjalne zagrożenie, zarówno dla zwiedzających, jak i dla integralności samych ruin. Prace te zostaną przeprowadzone z zachowaniem zasad ochrony przyrody, tak aby nie naruszyć krajobrazowego i ekologicznego charakteru wzgórza. Całość dopełni modernizacja infrastruktury turystycznej. W planach przewidziano budowę nowych schodów, montaż barier zabezpieczających oraz instalację tablic informacyjnych i edukacyjnych. Dzięki tym działaniom zwiększy się zarówno poziom bezpieczeństwa, jak i wartość poznawcza tego miejsca, które po zakończeniu prac ma być nie tylko lepiej chronione, ale i bardziej dostępne dla zwiedzających.
Historyczne znaczenie Góry Sobień
Góra Sobień to wzgórze położone przy drodze z Sanoka przez Załuż do Leska. Na jej szczycie znajdują się ruiny zamku Kmitów, który – według części źródeł – mógł zostać zbudowany z inicjatywy Kazimierza Wielkiego w II połowie XIV wieku. Pierwsza wzmianka o zamku pojawia się w kronikach Jana Długosza, gdzie odnotowano przejazd króla Władysława Jagiełły przez Sobień w 1417 roku.Zamek został zniszczony przez wojska węgierskie w 1474 roku i nie odbudowano go po kolejnych zniszczeniach z 1512 roku. Właściciele – ród Kmitów – przenieśli się wówczas do nowego zamku w Lesku. W kolejnych wiekach wzgórze należało między innymi do Stadnickich, Ossolińskich, Mniszchów i Krasickich. W 1770 roku w ruinach schronili się konfederaci barscy, a podczas I wojny światowej zamek uległ dalszym zniszczeniom.
Fot. Marek Zielonka
Obecnie teren objęty jest ochroną jako rezerwat przyrody. Chroni on nie tylko zabytkowe struktury, ale i lokalną florę i faunę. Miejsce to łączy funkcje przyrodnicze i edukacyjne.
Atrakcje turystyczne w normalnych warunkach
W zwykłych warunkach turyści mogą wejść na teren ruin przez wieżę wejściową, do której prowadzą drewniane schody. Na miejscu widoczne są fragmenty murów, relikty dawnych zabudowań oraz wały przedzamcza. W dolnej części ruin zachowały się także elementy oryginalnej kamieniarki okiennej. Na wzgórzu znajduje się również drewniany taras widokowy. Przy dobrej pogodzie rozciąga się z niego panorama zakola Sanu oraz widok na Lesko i dalsze pasma Bieszczadów.Zgodnie z zapowiedzią Nadleśnictwa Lesko, zakończenie prac i ponowne udostępnienie terenu turystom planowane jest na koniec 2025 roku. Do tego czasu rezerwat pozostanie zamknięty. Wszystkie działania mają na celu nie tylko zabezpieczenie zabytku, ale także zwiększenie jego dostępności informacyjnej i bezpieczeństwa po zakończeniu inwestycji. W komunikacie skierowanym do odwiedzających podkreślono, że projekt realizowany jest „z miłości do historii i troską o przyszłość.”
Komentarze (0)