Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska wydał decyzję zezwalającą na eliminację maksymalnie trzech osobników niedźwiedzia brunatnego na terenie gminy Cisna. Jak podkreśla GDOŚ, jest to środek interwencyjny, wprowadzony po wyczerpaniu innych możliwości, takich jak płoszenie czy przesiedlenie, które – w świetle dotychczasowych doświadczeń – okazały się nieskuteczne. Decyzję poprzedziła analiza sytuacji oraz zgłoszenia od władz lokalnych i mieszkańców, dokumentujące narastającą liczbę incydentów z udziałem niedźwiedzi zbliżających się do zabudowań ludzkich. GDOŚ podkreśla, że eliminacja problemowych osobników ma charakter wyjątkowy i będzie dopuszczalna jedynie w przypadku zaistnienia realnego zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi.
Dotychczasowe środki zawiodły
Na terenie gminy Cisna podejmowano już wcześniej działania mające na celu ograniczenie kontaktów ludzi z dzikimi drapieżnikami. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Rzeszowie wydawała zezwolenia na stosowanie różnych metod płoszenia, między innymi przy użyciu petard, broni hukowej, sygnalizatorów dźwiękowych czy pastuchów elektrycznych. Próbowano również odławiać osobniki i przenosić je w inne rejony Bieszczadów. Jednak metoda ta nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Niedźwiedzie, które przyzwyczaiły się do obecności człowieka, potrafią wracać na znane im tereny lub ponownie zbliżać się do zabudowań. Dlatego obecnie działania koncentrują się również na monitoringu sytuacji oraz edukacji mieszkańców.
Ramy i warunki decyzji
Wydane przez GDOŚ zezwolenie obowiązuje do 31 grudnia 2026 roku i ma charakter warunkowy. Zgodnie z jego zapisami, działania mogą zostać podjęte tylko wobec niedźwiedzi, które regularnie penetrują siedliska ludzkie i stwarzają bezpośrednie zagrożenie.Zanim dojdzie do ewentualnej eliminacji, przewidziano próbę płoszenia przy użyciu broni gładkolufowej z amunicją niepenetrującą, o ile okoliczności na to pozwolą. Sam odstrzał może zostać przeprowadzony jedynie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia i na zlecenie wójta gminy Cisna jako organu odpowiedzialnego za bezpieczeństwo mieszkańców. Zdarzenie musi zostać udokumentowane fotograficznie, a ciało zwierzęcia poddane badaniom weterynaryjnym. Informacja o eliminacji ma być niezwłocznie przekazana zastępcy Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.
Ważnym elementem decyzji jest umożliwienie naukowcom pobierania materiału biologicznego do badań, co ma wspierać dalsze działania ochronne.
To jedna ze sztandarowych imprez w Bieszczadach. Konie są tu na pierwszym planie [ZDJĘCIA]
Status prawny niedźwiedzia brunatnego
Niedźwiedź brunatny pozostaje w Polsce pod ścisłą ochroną gatunkową zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z grudnia 2016 roku oraz dyrektywą siedliskową Unii Europejskiej. Zasadniczo, prawo zabrania jego umyślnego zabijania.Jednak prawo przewiduje wyjątki – tak zwane derogacje – które można stosować, jeśli nie istnieją inne skuteczne środki i gdy spełniona zostaje jedna z przesłanek, np. związana z bezpieczeństwem publicznym. W tym przypadku decyzja GDOŚ została oparta właśnie na takiej przesłance – konieczności ochrony zdrowia i życia mieszkańców.
Skala zagrożenia i statystyki
Zgodnie z klasyfikacją Ministerstwa Środowiska, niedźwiedź brunatny znajduje się w I kategorii zwierząt niebezpiecznych dla człowieka. W Europie w latach 2000–2015 doszło do 291 zweryfikowanych ataków niedźwiedzi na ludzi, z czego 8 w Polsce. W ostatnich latach w województwie podkarpackim odnotowano kolejne takie przypadki – dwa w 2023 roku i jeden już w 2025 roku. W gminie Cisna incydenty mają charakter powtarzalny i dokumentowany. Zwierzęta pojawiały się w odległości mniejszej niż 50 metrów od ludzi i zabudowań. Zgodnie z naukową klasyfikacją zagrożeń, sytuacja taka uznawana jest za potencjalnie niebezpieczną.
Planowane działania długofalowe
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska zapowiada wdrożenie systemowych rozwiązań mających na celu ograniczenie konfliktów na linii człowiek–niedźwiedź. W planach są między innymi zmiany ustawowe, które pozwolą na łatwiejsze stosowanie środków płoszących, np. specjalistycznej amunicji niepenetrującej, wykorzystywanej przez uprawnione służby. Ponadto w 2026 roku planowane jest uruchomienie czteroletniego projektu ochrony niedźwiedzia brunatnego na terenie województw podkarpackiego i małopolskiego. Projekt zakłada działania prewencyjne (np. ograniczenie czynników wabiących w pobliżu zabudowań, edukację mieszkańców, poprawę bazy żerowej w naturalnych siedliskach), a także interwencyjne, w postaci wyspecjalizowanej grupy reagującej w sytuacjach konfliktowych.Celem tych działań jest nie tylko zwiększenie bezpieczeństwa ludzi, ale również poprawa społecznej akceptacji dla obecności dużych drapieżników w regionie.
Komentarze (0)