Drewniana cerkiew w Górzance p.w. Św. Paraskewii znajduje się na wzgórzu, w samym centrum wsi.
Zbudowano ją w 1835 r dzięki staraniom Feliksa Giebułtowskiego, ówczesnego dziedzica wsi. Konsekracja świątyni odbyła się 10 września 1838 r.
Cerkiew jest trzecią z kolei zbudowaną w tym miejscu. Wg wzmianki z Archiwów Skarbu Koronnego w 1552 r w Górzance było 15 chłopów, pop i sołtys. Wzmianka o duchownym mogłaby świadczyć, o tym, że we wsi znajdowała się cerkiew. Być może to była pierwsza cerkiew. Drugą zbudowano w 1718 r.
Ikonostas
W cerkwi w Górzance znajduje się unikatowy na skalę kraju, o wyjątkowych walorach artystycznych zabytek. Jest nim ikonostas przedstawiający figury świętych. Umieszczono w nim ikony, tak zwane reliefowe, które wycięto z deski. Są płaskorzeźbione i polichromowane. Według miejscowych podań, pochodzący z XVIII w. Ikonostas to dzieło miejscowego artysty i został wyrzeźbiony z jednej lipy.[Best_Wordpress_Gallery id="234" gal_title="Cerkiew w Górzance"] Oprócz Ikonostasu w cerkwi można zobaczyć ołtarz główny oraz dwa ołtarze boczne, pochodzące z okresu wybudowania świątyni.
Obok cerkwi znajduje się parawanowa, murowana dzwonnica z II połowy XIX wieku. Znajduje się w niej dzwon z 1744 r. Świątynię wraz z dzwonnicą wpisano do rejestru zabytków w 1975 r.
Pierwszy remont świątyni wykonano w 1912 r. kolejny w 2001.
Czasy powojenne
W 1946 roku większość Rusinów wyjechała na teren Ukrainy. W 1947 roku, w ramach Akcji "Wisła" resztę Rusinów wysiedlono na Ziemie Odzyskane, a rodziny polskie przeniesiono w okolice Leska (Nowosiółki, Zahoczewie). Dlatego też cerkiew w Górzance przez długie lata pozostawała opuszczona.Wiele zasług dla ocalenia świątyni ma ks. Franciszek Stopa, proboszcz parafii w Polańczyku, starając się między innymi organizować okresowe, skromne liturgie.
Po zatopieniu świątyni w Wołkowyi, ówczesna władza zgodziła się w 1969 r. na utworzenie parafii rzymskokatolickiej p.w. Wniebowstąpienia Pana Jezusa w Górzance. To co po latach ocalało oraz wyposażenie z cerkwi w Wołkowyi (złożono je wcześniej w prowizorycznej szopie w Górzance) obecnie stanowi jej wyposażenie świątyni.
Architektura cerkwi w Górzance
Jak czytamy w opracowaniu z 2013 r. pt. Parafia rzymskokatolicka pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pana Jezusa w Górzance ks Piotra Bartnika i Magdaleny Święckiej:"Architektura świątyni w Górzance wpisuje się w kanon „typowości” cerkwi karpackiej, do których należą m.in.: godne eksponowane miejsce w środku wsi, bliskość potoku, prezbiterium na wschód, starodrzew i cmentarz wokół, za prezbiterium groby fundatorów i duchownych, zrębowość, oszalowanie i gont oraz parawanowa dzwonnica w pobliżu, włącznie z bliskością dworu i karczmy.
Cerkiew w Górzance, jest świątynią orientowaną, trójdzielną (prezbiterium, nawa, przedsionek) o konstrukcji zrębowej. Ściany są oszalowane i wzmocnione lisicami. Do wybudowanego na planie kwadratu prezbiterium od północy przylega zakrystia. Nawa jest szersza od prezbiterium i przedsionka.
Prezbiterium i nawa początkowo kryte były gontem, a obecnie jest to dach kalenicowy z blachy. Nad nawą znajduje się wieżyczka z cebulastym hełmem. Przedsionek, dobudowany później, ma konstrukcję zrębową i jest pokryty dachem dwuspadowym, zwieńczonym wieżyczką czworoboczną z namiotowym daszkiem".
Zwiedzając cerkiew w Górzance, na koniec warto podejść na zabytkowy cmentarz. Wokół świątyni pozostało jeszcze kilka nagrobków. Na jednym z nich, bezimiennym jest znajduje się inskrypcja w języku starocerkiewnosłowiańskim: „Jestem prochem, Boże zmiłuj się".
[Best_Wordpress_Gallery id="236" gal_title="Świątynia w Górzance"]
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.