Stefkowa to rozległa wieś położona przy Małej i Wielkiej Pętli Bieszczadzkiej, w dolinie Starego Potoku, pomiędzy pasmami Żukowa i Ostrego Działu. Jej początki sięgają XV wieku, kiedy to była częścią dóbr Sobieńskich. Pierwsza wzmianka o miejscowości pojawiła się w 1489 roku pod nazwą „Stephova Vola”. Początkowo należała do możnego rodu Kmitów, a w XVI wieku przeszła w ręce Stadnickich. Na przestrzeni wieków Stefkowa była świadkiem licznych wydarzeń historycznych, a jej dzieje splatają się z losami różnych kultur i społeczności. Ślady dawnych epok można odnaleźć w architekturze sakralnej – w XIX-wiecznej cerkwi pw. Świętej Paraskewy, która obecnie pełni funkcję kościoła filialnego, a także w ruinach nieukończonego neogotyckiego kościoła, którego budowę przerwał wybuch II wojny światowej.
Jednym z najbardziej intrygujących miejsc w Stefkowej jest jednak Mogiła Tatarska – kurhan, na którym dziś znajduje się cmentarz. To właśnie z nim związana jest jedna z najbardziej tajemniczych legend.
Legenda o pochowanym wodzu tatarskim
Mogiła Tatarska to obiekt ziemny o płaskim wierzchołku, znajdujący się nieopodal kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Według miejscowych podań, w tym miejscu miał zostać pochowany tatarski wódz, a być może nawet sam chan, który poległ w potyczce stoczonej w Stefkowej. Legenda głosi, że po śmierci swojego dowódcy wojownicy tatarscy nosili ziemię w czapkach i usypali nad jego ciałem kopiec, który do dziś dominuje nad okolicą. Na jego szczycie postawiono krzyż, symbolizujący pamięć o wydarzeniach sprzed wieków.Tuż obok znajduje się obniżenie terenu, które nazywane jest Tatarską Doliną. Według jednych opowieści jest to miejsce, skąd Tatarzy wybierali ziemię do usypania mogiły, według innych – to tutaj rozegrała się krwawa bitwa. Nawet przepływający przez dolinę potok zyskał nazwę Tatarskiego Strumienia, co tylko podkreśla, jak głęboko historia tatarskich najazdów zakorzeniła się w świadomości.
Historyczne tło wydarzeń
Niektórzy badacze próbują umiejscowić wydarzenia opisane w legendzie w kontekście historycznym. Według podań, potyczka z Tatarami miała miejsce jesienią 1672 roku, kiedy to Jan Sobieski przeprowadził spektakularną operację wojskową znaną jako „wyprawa na czambuły tatarskie”. Ówczesna Rzeczpospolita zmagała się wówczas z falą tatarskich najazdów, które pustoszyły południowo-wschodnie tereny kraju. Sobieski, dysponując kilkoma tysiącami żołnierzy, zdołał odbić jasyr liczący 44 tysiące jeńców i pokonać kilkudziesięciotysięczne oddziały Tatarów. Możliwe, że walki objęły również Stefkową, a Mogiła Tatarska faktycznie upamiętnia jednego z poległych dowódców.
Tajemniczy skarb z epoki brązu
Choć sama Mogiła Tatarska pozostaje niezbadaną zagadką, Stefkowa dostarczyła już archeologom niezwykle cennych znalezisk. W 1872 roku, podczas budowy linii kolejowej Budapeszt–Lwów, odkryto tu skarb z epoki brązu. Znalezione ozdoby przypisano kulturze otomani, co oznacza, że mogą pochodzić sprzed około 3500 lat. Niektórzy sugerują, że skarb mógł zostać odkryty właśnie na terenie kurhanu. Gdyby tak było, oznaczałoby to, że Mogiła Tatarska jest znacznie starsza, niż głosi legenda, i mogła pełnić funkcję grobowca na długo przed pojawieniem się Tatarów w Europie Środkowej.źródło: polskaniezwykla.pl, Julia Krajcarz, Tatarskie ślady w polskim krajobrazie. Legendy i miejsca, Wrocław 2020, s. 154-155.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.