Wieńce dożynkowe mają niezwykle długą historię, sięgającą jeszcze czasów przedchrześcijańskich. Jak przypominają etnografowie, dawniej wierzono, że duch urodzaju mieszka na polach, a szczególnie w ostatnich kłosach zbóż. Dlatego właśnie końcówka żniw wiązała się z rytuałem splatania wieńca – aktu symbolicznego, oznaczającego zamknięcie cyklu wegetacyjnego i zapewnienie dostatku w kolejnym roku.
Z biegiem czasu tradycja ta nabrała także znaczenia religijnego. W wieńcach zaczęły pojawiać się nie tylko zboża, ale również owoce, kwiaty, zioła czy warzywa. Każdy element niósł ze sobą określoną symbolikę: ziarna zbóż symbolizowały życie i dostatek, owoce – obfitość i błogosławieństwo, zioła – zdrowie i ochronę, a kwiaty – piękno i radość.
Sztuka tworzenia wieńców
Przygotowanie wieńca dożynkowego to zadanie wymagające zarówno cierpliwości, jak i wiedzy. Każdy wieniec jest rękodziełem, tworzonym z naturalnych materiałów, a jego forma często nawiązuje do symboliki religijnej lub lokalnych motywów kulturowych. Najprostsze kompozycje przybierają kształt korony splecionej ze zbóż, natomiast bardziej złożone potrafią przedstawiać krzyże, serca czy figury świętych. Nierzadko do wieńców dodaje się wstążki w barwach narodowych lub regionalnych, co dodatkowo podkreśla ich rolę w budowaniu wspólnoty.Podczas Dożynek Gminnych w Stańkowej można było zobaczyć wieńce o różnorodnych kształtach, przygotowane przez mieszkańców poszczególnych wsi, a dokładniej przez sołectwa: Ropienka, Jureczkowa, Równia, Łodyna, Wojtkówka, Krościenko, Stańkowa, Hoszowczyk, Ustjanowa Górna, Dźwiniacz Dolny, Serednica i Wola Romanowa, Łobozew Górny i Łobozew Dolny, Hoszów oraz Zawadka. Każdy z nich stanowił świadectwo zarówno umiejętności twórców, jak i przywiązania do tradycji.
Centralny punkt uroczystości
Wieńce dożynkowe zajmują szczególne miejsce w obchodach. Zazwyczaj uroczystość rozpoczyna msza święta, podczas której zostają one poświęcone. Następnie odbywa się przemarsz, będący jednym z najbardziej uroczystych i barwnych momentów święta plonów. Wieńce niesione są przez rolników, przedstawicieli lokalnych społeczności, a często także dzieci w strojach ludowych.W Stańkowej wieńce nie tylko ozdobiły obchody, ale także stały się wyrazem wspólnotowego wysiłku. Ich przygotowanie angażowało całe grupy mieszkańców, co pokazuje, że obrzęd ten wciąż pełni ważną rolę integracyjną i kulturotwórczą.
Symbolika dawniej i dziś
W przeszłości wieńce miały przede wszystkim zapewnić pomyślność i dobry urodzaj. Dziś, w czasach, gdy tradycyjne rolnictwo traci na znaczeniu, nabierają one nowego wymiaru. Stają się symbolem pamięci o korzeniach, wdzięczności za pracę rolników i szacunku dla natury.To także przypomnienie, że rolnictwo, mimo zmian technologicznych, pozostaje fundamentem codziennego życia – to dzięki pracy na roli na naszych stołach pojawia się chleb, owoce czy warzywa. Wspólne tworzenie i prezentowanie wieńców podtrzymuje świadomość tego faktu, ucząc kolejnych pokoleń wartości związanych z ziemią i tradycją.
Komentarze (0)