Od kultu wiosny do chrześcijańskiej tradycji
Chociaż większość ludzi kojarzy pisankę z chrześcijańską wiarą to w rzeczywistości jej historia sięga czasów pogańskich, a sama tradycja była związana z kultem wiosny i odradzającej się natury.W wielu pogańskich religiach pisanki symbolizowały odradzające się życie, płodność i siłę. Wierzono, że jajko symbolizuje początek nowego życia, co wpisywało się w wierzenia pogańskie związane z naturą i cyklem życia. Dlatego też były wykorzystywane w wielu zwyczajach, a ich dekorowanie miało na celu przyciągnięcie dobrego losu i ochronę przed złymi mocami.W czasach pogańskich jajka były także ważnym elementem obrzędów związanych z płodnością i urodzajem. Wierzono, że umieszczenie ozdobionych jajek na polu lub w sadzie zapewni urodzaj w nadchodzącym roku. Pisanki ofiarowywano także bogom w ramach modlitwy o pomyślność i ochronę przed chorobami.
Wraz z chrystianizacją, tradycja ozdabiania jajek została zaadaptowana przez kościół i włączona do obrzędów Wielkanocnych. Mimo, że tradycja pisanki ma korzenie pogańskie, to w dzisiejszych czasach jest ona ściśle związana z Wielkanocą i chrześcijańskimi obrzędami. Do obecnych czasów przetrwało kilka zwyczajów w nieco zmienionej formie.
Jare Gody - słowiańska Wielkanoc
Jare Gody to tradycyjne święto ludów słowiańskich. Obchodzone na koniec zimy było znakiem powitania wiosny i odnowienia życia. Celebrowanie tego święta trwało kilka dni, a rozpoczynało się w okresie równonocy wiosennej. To właśnie ze słowiańskich zwyczajów pochodzi znane wszystkim spalenie lub topienie demonicznej Marzanny, bogini zimy i śmierci, symbolizującej mroźną i ciemną porę roku oraz złe duchy i demony.
Marzanna/fot. Pixabay.com
Jare Święto to kult witalności, płodności i odradzającego się życia, a jego ważną tradycją było ozdabianie jajek, które były symbolem urodzaju, siły witalnej i płodności. Jajka, malowane wyłącznie przez kobiety, darowano sobie nawzajem w prezencie jako symbol rodzącego się życia i ochronę przed złymi duchami.
Pierwsze wzmianki o pisankach
Historia pisanki jest bogata i sięga pradawnych czasów. Najstarsze pisanki liczą ok 5000 lat. Znaleziska archeologiczne świadczą o tym, że ozdabianie jajek jako symbolu życia i płodności znane było nie tylko na ternie słowiańskim, ale także w Persji, Mezopotamii i starożytnym Rzymie – wspomina o nich m.in. Owidiusz.
Najstarsze pisanki jakie znaleziono na ziemiach polskich
Podczas wykopalisk prowadzonych w okolicach Opola i Wrocławia, w Ostrówku znaleziono pisanki pochodzące z końca X wieku. Jajka barwiono w łupinach cebuli co nadawało im charakterystyczny brązowo – ceglasty kolor. Przed barwieniem wzory nanoszono za pomocą roztopionego wosku, który po zdrapaniu pozostawiał białe, kontrastowe desenie.W Polsce tradycja pisanki jest szczególnie silna i wiąże się z wieloma zwyczajami. Jednym z nich jest zwyczaj malowania jajek przekazywany z pokolenia na pokolenie. Tradycyjna, dawna technika zdobienia pisanki polegała również na barwieniu jajka i wydrapywaniu wzorów ostrym narzędziem.
W dzisiejszych czasach do ozdabiania wykorzystuje się farby, naklejki, brokat czy wstążki, co daje nieskończone możliwości kreowania unikalnych i pięknych pisankowych dzieł.
Pomimo upływu czasu, tradycja zdobienia pisanek przetrwała i nadal jest w Polsce bardzo żywa. Warto docenić tę piękną tradycję i przypominać o jej znaczeniu, tak abyśmy pamiętali, że pisanka to nie tylko wielkanocna ozdoba, ale przede wszystkim symbol kultury, historii i tradycji, który warto pielęgnować i przekazywać kolejnym pokoleniom. Pisanki to nie tylko często piękne przykłady tradycyjnego rzemiosła, ale także kolekcjonerskie przedmioty sztuki złotniczej.
Najdroższe pisanki na świecie
Jaja Fabergé to najdroższe pisanki na świecie. Powstało ich zaledwie kilkadziesiąt, a każde z nich jest warte od kilkuset tysięcy do nawet stu milionów dolarów. Jajka Faberge to ręcznie wykonane ozdoby, które powstały w czasach carskiej Rosji.
Jajo Faberge/fot. Pixabay.com
Pierwsze jajo Faberge zostało wykonane na zamówienie cara Aleksandra III w 1885 r. jako prezent dla żony Marii Fiodorownej na dwudziestą rocznicę ślubu, która przypadała w okresie wielkanocnym.To pierwsze cesarskie jajo, wykonane ze złota, emalii, rubinów i diamentów o wielkości 6,4 cm. nazwano „jajko z kurką”.
Zapoczątkowało ono wieloletnią tradycję słynnych jajek Fabergé. W 2004 r. Jajko z kurką sprzedano za 4 mln dolarów, a jego dzisiejszą wartość określa się na 20 mln dolarów.
Dziesięć pierwszych carskich prezentów wielkanocnych zostało wykonanych na zamówienie cara Aleksandra III. Kolejne powstawały na zamówienie jego syna Mikołaja II, który obdarowywał nimi swoją żonę Aleksandrę Fiodorowną oraz cesarzową matkę.Każde z kolejnych jaj było unikatowym majstersztykiem i wewnątrz każdego kryło się miniaturowe arcydzieło – niespodzianka.
Najpiękniejszym i najcenniejszym jajkiem wykonanym przez Fabergé jest tzw. jajko koronacyjne z 1887 roku, które było prezentem dla cesarzowej Aleksandry Fiodorowny. Jego wartość obecnie jest wyceniana na 100 mln dolarów.Dekoracja jaja inspirowana była suknią koronacyjną carycy, a niespodzianką ukryta złota miniatura karety koronacyjnej o wielkości 3,5 cm, z siedzeniami z rubinu, szybkami z górskiego kryształu i koroną na dachu.
Od tego czasu powstało ponad 50 jaj Faberge, z czego większość znajduje się w prywatnych kolekcjach, muzeach i skarbcach państwowych. Los kilku z tych arcydzieł nie jest znany.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.