![Ma ponad 235 lat i jest najstarszą w Bieszczadach. Stanowi bardzo ważny punkt [ZDJĘCIA, WIDEO] - Zdjęcie główne](https://static.korso.pl/wbieszczady/articles/image/cd90f915-6b5a-4665-b2a8-38add5d2f2a1)
Polana, wieś lokowana na prawie wołoskim w połowie XV wieku, była zasiedlana przez ludność migrującą z południa Europy, głównie z terenów Bałkanów. Pierwsza wzmianka o parafii pojawia się w źródłach już w 1533 roku. Według tradycji ustnej obecna cerkiew w Polanie mogła pierwotnie być kaplicą rzymskokatolicką, przekazaną Rusinom przez miejscowego dziedzica w zamian za pomoc przy budowie nowego kościoła. Źródła historyczne nie wykluczają takiego scenariusza.
Budowa i kolejne remonty
Obecną świątynię wzniesiono w 1790 roku z inicjatywy Wawrzyńca Górskiego. W XX wieku była kilkakrotnie odnawiana: w 1922 roku przeprowadzono gruntowny remont, a w 1937 roku artysta R. Konowalec wykonał polichromię, która częściowo zachowała się do dziś. Po 1951 roku cerkiew pozostawała opuszczona i zdewastowana. W 1969 roku, po staraniach mieszkańców, została przekazana parafii rzymskokatolickiej w Czarnej i zaadaptowana na kościół. W latach 1982–2013 pełniła funkcję kościoła parafialnego pw. Przemienienia Pańskiego. Po wybudowaniu nowej świątyni została udostępniona turystom.
Architektura i polichromia
Cerkiew w Polanie jest przykładem drewnianej architektury zrębowej. Składa się z prezbiterium i nawy, które oddziela belka tęczowa. Symbolicznym nawiązaniem do babińca jest chór wsparty na dwóch drewnianych kolumnach. Obiekt posiada pozorny strop kolebkowy wykonany z desek. Całość wieńczą trzy niewielkie wieżyczki, wyrastające z kalenicy wzorem świątyń łacińskich. We wnętrzu zachowały się elementy polichromii z 1937 roku. Na sklepieniu nawy widnieje malowidło przedstawiające Trójcę Świętą. Bóg Ojciec został ukazany w postaci starca w trójkątnej aureoli, trzymającego berło i jabłko – symbole władzy monarszej. Po lewej stronie widnieje Jezus Chrystus z krzyżem, a nad nimi w formie gołębicy – Duch Święty.
Dzwonnica i cmentarz
Przed świątynią stoi drewniana dzwonnica z 1922 roku, wzniesiona na planie kwadratu w konstrukcji słupowej i zwieńczona dachem namiotowym. Tuż obok znajduje się cmentarz, poszerzony w XIX wieku w kierunku wschodnim. Po 1951 roku teren był zaniedbany, jednak w ostatnich latach został oczyszczony. Do dziś zachowały się na nim dwa kamienne nagrobki oraz kilka metalowych krzyży.Integralną częścią dawnego zespołu cerkiewnego była ruska plebania (tzw. popówka), wzmiankowana już w 1533 roku. Otaczał ją folwark i duży ogród. Nowy budynek powstał w 1862 roku. W 1959 roku popówka została przekształcona w prywatne gospodarstwo rolne, a w latach 70. dobudowano do niej stodołę.
Najstarsza cerkiew Bieszczadów dziś
Obecnie cerkiew w Polanie pełni funkcję zabytku udostępnionego turystom. Zwiedzanie możliwe jest codziennie w godzinach 9:00–17:00, a dla grup istnieje opcja oprowadzania (kontakt: 510 163 530). Do świątyni prowadzi droga nr 894. Z Czarnej Górnej, po skręcie z drogi nr 896, należy przejechać około 9,5 kilometra. Następnie przy remizie OSP w Polanie trzeba skręcić w prawo, a po 200 metrach znajduje się cerkiew pod adresem Polana 26a.źródło: czarna.pl
Komentarze (0)