Rebelia ta była wynikiem rosnącego niezadowolenia ludności chłopskiej, głównie pochodzenia ruskiego, wobec władz polskich i ich polityki.
Geneza wybuchu powstania
Powstanie leskie miało swoje korzenie w trudnej sytuacji ekonomicznej lokalnych społeczności rolniczych. Pomysł organizacji „świąt pracy” (prac na rzecz poprawy stanu dróg, mostów, szkół i innych obiektów użyteczności publicznej), mających na celu poprawę infrastruktury, zaproponowany przez Jana Potockiego z Rymanowa, przyjęty został z entuzjazmem w niektórych częściach regionu, jednak w powiecie leskim spotkał się z oporem. Starosta leski, Emil Wehrstein, próbował wprowadzić tę koncepcję, lecz jego brak popularności wśród mieszkańców doprowadził do narastających napięć.Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania było aresztowanie 39 chłopów z Berehów Dolnych, którzy protestowali przeciwko przymusowej pracy bez wynagrodzenia przy budowie dróg. To wydarzenie stało się iskrą, która zapaliła ogień buntu. Chłopi z sąsiednich wsi, usłyszawszy dzwony cerkwi wzywające do walki, zjednoczyli się, aby przeciwstawić się władzom.
Napiętą atmosferę wykorzystała też Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy, która zaczęła rozsiewać pogłoskę, że w ramach poszerzenia lokalnej drogi miano przesunąć kapliczkę z 1848 roku w miejscowości Bóbrka, upamiętniającą zniesienie pańszczyzny.
Przebieg wydarzeń
Rebelia szybko przerodziła się w zbrojny opór. Organizatorami ruchu byli m.in. Piotr Madej i Stanisław Lenkiewicz, którzy zdołali zmobilizować chłopów z wielu wsi. Wkrótce doszło do starć z policją i wojskiem, które wysłano z Przemyśla, aby stłumić bunt. Chłopi, uzbrojeni w narzędzia rolnicze, stawili opór, co doprowadziło do serii walk w okolicy Łobozewa i Teleśnicy Oszwarowej.W wyniku starć śmierć poniosło kilka osób, a tysiące chłopów zostało aresztowanych. W sumie w powstaniu wzięło udział około 5 tysięcy ludzi z 19 wsi, co świadczy o ogromnym zasięgu i determinacji rebelii.
Represje i procesy
Po stłumieniu powstania władze podjęły decyzję o przeprowadzeniu surowych represji. W 1932 roku przed Sądem Okręgowym w Sanoku rozpoczął się proces chłopów, oskarżonych o rozruchy i użycie przemocy wobec władz. Wśród oskarżonych znaleźli się przywódcy buntu, tacy jak Wasyl Dunyk i Piotr Madej. Sąd, pod przewodnictwem sędziego Zygmunta Kruszelnickiego, wydał wyrok skazujący na karę śmierci dla trzech oskarżonych. Jednak interwencja prezydenta Ignacego Mościckiego, który skorzystał z prawa łaski, uratowała ich życie.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.