Ryś to największy europejski kot, o mocnym tułowie do 130 centymetrów długości i długich kończynach zakończonych szerokimi łapami. Samce ważą 20–34 kilogramów, samice są lżejsze. Charakterystyczne „bokobrody” i trójkątne uszy z czarnymi pędzelkami wyróżniają go wśród innych drapieżników. Futro – od jasnoszarego po rudobrązowe z plamkami – zmienia odcień z porami roku. Głos przypomina mruczenie kota domowego, lecz jest głębszy i chrapliwszy. Dieta rysia bywa zaskakująco zróżnicowana: od myszy, ptaków, saren i jeleni, po płazy, padlinę, a czasem nawet owady. Poluje z zasadzki. Kilka krótkich, sprężystych skoków wystarcza, by powalić ofiarę.
Rozród następuje raz do roku. W miocie rodzi się 2–3 kocięta; samice dojrzewają płciowo w drugim roku życia, samce w trzecim. W naturze ryś dożywa dwudziestu lat.
Populacja: liczby i terytoria
W Karpatach Wschodnich i Zachodnich żyje dziś około 100 osobników podgatunku karpackiego. Na obszarze Bieszczadzkiego Parku Narodowego leśnicy obserwują obecnie kilkadorosłych rysi. Zwierzęta wybierają stare, górskie lasy, a na dzienne kryjówki – skalne szczeliny, pnie zwalonych drzew czy opuszczone nory lisów i borsuków.Aktywność przypada głównie od zmierzchu do świtu. Właśnie dlatego przy drogach wojewódzkich pojawiają się znaki „Zwolnij – rysie”: kolizje z samochodami to wciąż realne zagrożenie dla gatunku.
Choć ryś porusza się najchętniej po własnych, ledwo widocznych ścieżkach, potrafi zaskoczyć sprawnością: świetnie wspina się na drzewa i skacze ponad trzy metry w dal. Leśnicy podkreślają, że jego największym sprzymierzeńcem jest cisza. Bliskość schronisk, głośna turystyka czy quady wypierają go z naturalnych korytarzy.
Ochrona prawna: ścisła i czynna
Od 1995 roku w Polsce ryś objęty jest ochroną ścisłą. Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska przewiduje dodatkowo ochronę czynną miejsc rozrodu i areałów w promieniu 500 metrów od legowiska – od 1 kwietnia do 31 sierpnia. Stowarzyszenie dla Natury „Wilk” przypomina, że zabronione jest zabijanie, okaleczanie, chwytanie i przetrzymywanie rysi, nie wolno niszczyć kryjówek ani wybierać młodych, a także bez zezwolenia nie wolno przechowywać ani sprzedawać skór czy części ciała.Wyjątki obejmują jedynie akcje ratunkowe rannych zwierząt lub odłowienie osobnika, który pojawił się w pobliżu siedzib ludzkich i wymaga relokacji.
Co zrobić, gdy spotkamy rysia?
Szanse na bezpośrednie spotkanie są znikome, ale jeśli do niego dojdzie, zasady są proste:
- Zachować dystans i unikać gwałtownych ruchów.
- Nie zbliżać się z aparatem – dobre zdjęcie zrobimy obiektywem z dużym zoomem.
- Nie próbować tropić zwierzęcia; ryś ma prawo do spokoju, a podążanie za nim zwiększa ryzyko stresu dla zwierzęcia i kolizji w terenie.
Komentarze (0)