W literaturze i lokalnych przekazach można znaleźć dwie główne teorie dotyczące etymologii nazwy Smolnik. Pierwsza z nich wskazuje na charakterystyczny kolor wody płynącej przez dolinę – ciemny, niemalże smołowaty odcień, który wywoływała obecność wycieków ropy naftowej.
To zabarwienie wód miało nadać miejscu unikalny, mroczny charakter, od którego wywodzi się nazwa.
Druga wersja opowiada o ukraińskim słowie "смола" (smoła) oraz polskim "smoła", sugerując, że w okolicy mogli działać osadnicy trudniący się wytapianiem i obróbką smoły. Prawdopodobnie istniała tutaj osada smolarzy, którzy nie tylko zajmowali się tym rzemiosłem, ale także pełnili funkcje obrońców granic przed okolicznymi zbójami i bandami. Ta teoria podkreśla znaczenie lokalnych rzemieślników jako strażników i obrońców społeczności.
Pierwsze historyczne wzmianki o Smolniku pochodzą z końca XVI wieku, kiedy to w rejestrze poborowym ziemi sanockiej zanotowano istnienie parafii prawosławnej w tej miejscowości. To świadectwo potwierdza, że od co najmniej XVI wieku Smolnik był miejscem o istotnym znaczeniu religijnym i społecznym. Przypuszcza się, że cerkiew powstała zaraz po powstaniu samej wsi, czyli po roku 1530, i była centralnym punktem życia mieszkańców. Osada ta, osadzona na prawie wołoskim, od początku miała charakter osady rolniczej i duchownego centrum, co podkreśla jej historyczną i kulturową wartość.
W połowie XVI wieku zasiedlono również dolinę potoku Smolniczek oraz teren nad potokiem Głęboki, naprzeciwko głównej osady, co świadczy o systematycznym rozwoju i zagospodarowaniu tego obszaru. Rozrastające się osady nie tylko pełniły funkcje rolnicze, ale także stanowiły ważny element obronny i kulturalny regionu karpackiego, którego historia jest nierozerwalnie związana z trudami życia w górach, rzemiosłem i religią.
Komentarze (0)