80. rocznica egzekucji w lesie Hanusiska. Pamięć o ofiarach i walce za wolność [ZDJĘCIA, WIDEO]

Tegoroczne uroczystości, mające na celu upamiętnienie pomordowanych, rozpoczęły się od odśpiewania hymnu narodowego, który wprowadził zgromadzonych w atmosferę zadumy i refleksji. Następnie Piotr Paszkiewicz przedstawił zgromadzonym okoliczności przeprowadzonej przed 80 laty egzekucji. W wydarzeniu wzięły udział między innymi rodziny zamordowanych osób, a w tym Halina Radwańska, siostrzenica Kazimierza Musiała, żołnierza AK z Jaćmierza oraz Marian Pałasz, syn Michała Pałasza, pseudonim „Lis”, listonosza z Olszanicy, któremu udało się uciec podczas egzekucji. Ich obecność była szczególnie poruszająca, przypominając, że za każdą ofiarą kryje się osobista historia, pełna cierpienia i odwagi.

Fot. Kamil Mielnikiewicz

Kazimierz Musiał był bratem mojej matki. Kiedy byłam dzieckiem powiedziano mi, że Niemcy go zabili. Jako dziecko nie pytałam o nic więcej, a kiedy chciałam zadawać pytania nie było już kogo pytać. Mama nie żyła, babka nie żyła, rodzeństwo Kazimierza również. To co udało mi się dowiedzieć od mieszkańców Jaćmierza, są to tylko szczątkowe informacje. Był młodym pracowitym człowiekiem. Mówiono o nim, że jest złotą rączką, wszystko potrafił naprawić i zrobić. Udzielał się w jaćmierskiej straży pożarnej. Nie miał on łatwego życia. Pochodził z wielodzietnej rodziny, miał pięciu braci i dwie siostry. Kiedy miał 9 lat zmarł mu ojciec. Jego matka została z gromadą jeszcze niedorosłych dzieci. Starsi bracia pracowali w Sanoku w fabryce, z kolei młodsze rodzeństwo opiekowało się jeszcze młodszymi od siebie, pomagali w domu. Przyszedł 39 rok, wojna. Jeden ze starszych braci Kazimierza został powołany do wojska. Poszedł na wojnę i nie wrócił. Rodzina nigdy nie dowiedziała się, co się z nim stało. Dopiero 20 lat temu, dzięki dokumentom w internecie, udało się ustalić, że trafił w ręce sowietów i najprawdopodobniej został rozstrzelany w okolicach Stanisławowa. Kazimierz od początku okupacji włączył się w działalność konspiracyjną AK działającej na terenie Jaćmierza i sąsiednich miejscowości. Wojna zbliżała się do końca. Kazimierz od czasu do czasu wracał do domu zobaczyć, co się dzieje. Wrócił do domu na początku lipca. Spędził czas z rodziną i został na noc. Nad ranem domowników obudziło walenie do drzwi i krzyki Niemców. Przyszli aresztować Kazimierza. Był to donos od "życzliwych" sąsiadów. Przebywał w sanockim więzieniu około 3 tygodni. Wydarzył się najgorszy scenariusz. Został on zabity

– mówiła Halina Radwańska.

Modlitwa i wspomnienia

Relacja Michała Pałasza – świadka egzekucji

Michałowi Pałaszowi udało się uciec, gdy gestapowiec zmieniał magazynek w pistolecie. Wykorzystując chwilę nieuwagi oprawców, rzucił się do ucieczki, znikając w pokrzywach i między sosnami. Mimo strzałów oddawanych za nim, zdołał ocalić życie. Historia Michała Pałasza, pełna dramatycznych szczegółów, jest świadectwem odwagi i determinacji człowieka, który stawił czoła śmierci i uciekł z miejsca kaźni.

Johann Backer – kat Polaków

Pamięć o bohaterach i ofiarach

Pamięć o ofiarach egzekucji w lesie Hanusiska jest nie tylko hołdem dla tych, którzy zginęli, ale także przestrogą dla przyszłych pokoleń. To przypomnienie o cenie, jaką zapłacili nasi przodkowie za wolność i niepodległość Polski. Pamięć o tych tragicznych wydarzeniach zobowiązuje nas do pielęgnowania wartości, za które walczyli i umierali.

Lista rozstrzelanych w lesie „Hanusiska”